โดย ดวงสมร ขอบคำ นักวิชาการวัฒนธรรมชำนาญการ
เพลงพื้นบ้าน คือ บทเพลงที่แต่ละท้องถิ่นนำมาร้องกันเพื่อความบันเทิง มักใช้ถ้อยคำเรียบง่ายหรือ
คำที่ใช้ในท้องถิ่น สัมผัสคล้องจองกันหรือไม่มีก็ได้ อาจใช้เครื่องดนตรีประกอบเช่น ฉิ่ง ฉาบ กรับ กลอง เป็นเครื่องประกอบจังหวะ หรือมีเพียงการตบมือให้จังหวะก็ได้เพลงพื้นบ้านนิยมเล่นกันในงานเทศกาลต่าง ๆ เช่น งานบวช งานแต่งงาน เทศกาลวันสงกรานต์ หรืออาจร้องเล่นเพื่อความเพลิดเพลิน หรือร้องเล่นในกลุ่มเพื่อนของตนก็ได้ ในตำบลห้างฉัตร ก็มีเพลงพื้นบ้านเช่นเดียวกัน เพลงของชาวบ้านในชุมชนนี้ ก็จะมีความโดดเด่น ในเรื่องของเนื้อเพลง และสำเนียงภาษา ซึ่งแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ เพลงสำหรับเด็ก และเพลงสำหรับผู้ใหญ่
เพลงสำหรับเด็ก คือ เพลงที่ผู้ใหญ่ร้องให้เด็กฟัง ส่วนใหญ่เป็นเพลงกล่อมลูก ซึ่งเป็นเพลงที่ใช้สำหรับนำเด็กไปนอนในแปล เพื่อกล่อมให้หลับจะมีทำนองพูดถึงวิถีชีวิตของชาวล้านนาสมัยก่อน หรือ
การเล่าถึงวิถีของสัตว์ต่าง ๆ เพลงกล่อมลูก เป็นเพลงที่จะให้เด็กได้หลับไว การที่จะให้หลับไวๆ ก็ต้องมี
เสียง ฮื่อ ๆ จา ๆ หรือฮื่ออ้อน เพื่อให้เด็กฟังแล้วทำให้ง่วง โดยมีทำนอง ดังนี้
เพลงสิกจุงจา 1 มีเนื้อร้อง ดังนี้ “สิกจุงจา อีหล้าหนองต้น สิกจุงจา อีหล้าจุงจ้อง สิกจุงจา อีหล้า
หมู่เหม้า ไปซื้อข้าว ได้ข้าวบุงปลาย ไปซื้อควาย ได้ควายแม้ต้อง ไปซ้องฆ้อง ได้ฆ้องมาตี ไปซื้อหวี ได้หวี
ต่างบ้าน ไปซื้อจ้างได้จ้างหางกุด ไปซื้อสุด ได้สุดตีนซิ่น ไปซื้อซิ่น ได้ซิ่นตีนจก ไปซื้อนก ได้นกถูกไชย
ตาเป็นไป พี่ไปละอ่อน”
เพลงสิกจุงจา 2 มีเนื้อร้อง ดังนี้ “สิกจุงจา อีหล้าคำป้อ ลมปั๊ดย้อ ลมปั๊ดเพียวแดง ตัดไม้ใส่คั้ง
ลูกให้ดั้นกลับอื่อ นอนจ๋า ยะไฮ่ไกลต๋ายะนาไกลบ้าน แปงตูบกั้นหมู่บ้านกองลม น้ำฮ่องโองตีกวางตีกว้าง
น้ำออกก้างเมื่อเอาบ่ฟัง หยิบแต๋งกั้งใส่ซ่าไปขาย หยิบแต๋งลายใสซ่าไปซ่อน แถวบ้านอ้อนคำป้อนขายดี
อะหยังดีๆ แคบหมูแคบดิ้น ตุเจ้าลาบเล่นแต่งควาย หลับหยาเด้อนายแม่อื่อนอนจ๋า”
เพลงสิกจุงจา 3 มีเนื้อร้อง ดังนี้ “สิกจุงจา อีหล้าจุงจ้อย ขึ้นดอยน้อยบ่อขึ้นดอยหลวง ซื้อผักขี้กวางใส่ซ้าตางลุ่ม ซื้อผักขี้ขุ่นใส่ซ่าตางบน ลูกแก้วสองตนฮื้อคนขี่นึ่ง สีดีดซึงฮื้อแม่สาวฟัง ขวกขี้ดังฮื้อแม่สาวจูบ แป๋งตูบน้อยฮื้อแม่สาวงอน ขี้ยองขอนฮื้อแม่สาวไว้ ห้อยดอกไม้ฮื้อแม่สาวเน็บ ตะเข็บขบหูปู๋แหนบข้าง จ้างไล่แตงแมงขบเขี้ยว ปู่เงี้ยวไล่ฟัน ขุดขุมแมงมันตีก๋องมุย ๆ ตะลุยลงต้า จะก่าหวีหัว นกกระถั๋วแยงแวน นกแว่น
แยงเงานกเขาเกลาปีก นกกระจีกหวันหล้า ป้อก่าก่างัว”
เฉพาะเพลงพื้นบ้านสิกจุงจา เพลงเดียว ก็มีหลายเนื้อร้องแปรเปลี่ยนไปตามแต่ผู้ใหญ่ คนเฒ่าคนแก่ในชุมชนนั้น ๆ จะร้องกล่อมเด็ก ซึ่งเป็นลูกหลานของตน ให้นอนหลับได้เร็วขึ้น นั้นเอง
--------------------
แหล่งที่มา สัมภาษณ์ แม่ยวง สุริยา, แม่กำป้อ สารสุรินทร์, แม่ไข แสนคำฟู , ผู้ให้สัมภาษณ์)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น