ความรู้ด้านงานช่างฝีมือพื้นบ้าน เป็นส่วนหนึ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงความรู้ ความเฉลียวฉลาดของชุมชน จนกลายเป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่น ซึ่งผ่านการคิดค้น เลือกสรร กลั่นกรอง และปรับปรุงด้วยสติปัญญาอัญชาญฉลาดบนพื้นฐานของสภาพแวดล้อมในแต่ละยุคแต่ละสมัย
ในปีงบประมาณ ๒๕๕๑ ข้าพเจ้า และทีมงานได้รับมอบหมายให้เก็บข้อมูล ผ้าทอสร้อยดอกหมาก ของบ้านนาเดา ตำบลเสริมซ้าย อำเภอเสริมงาม ผลจากการจัดเก็บข้อมูลภูมิปัญญางานช่างฝีมือพื้นบ้านในครั้งนี้ พบว่าภูมิปัญญาเป็นผู้มีความ
สามารถ ประสบการณ์ และทักษะเฉพาะตัว สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้ ในการทอผ้า ให้แก่กลุ่มทอผ้าบ้านนาเดา ตลอดจนถึงผู้ที่สนใจ ได้อย่างดียิ่ง นอกจากนี้ ยังพบว่าลายผ้าที่คิดค้นเป็น ภูมิปัญญา ดั่งเดิมของชาวอำเภอเสริมงามอย่างแท้จริงมิได้ลอกเรียนแบบมาจากใคร มีการถ่ายทอดสืบต่อมาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๕๖จุดเด่นของผ้าทอลายสร้อยดอกหมาก คือ มีเกสรสร้อยดอกหมากลวดลายเด่นทั้งสองด้าน สามารถนำเส้นสีด้ายอื่นมาผสมเส้นลายสร้อยดอกหมาก มีเส้นยืน เส้นพิเศษ ๒ เส้น คือ เส้นยืนและเส้นพิเศษ ตะกอที่ ๑ และตะกอที่ ๔ มีตะกอละ ๒ เส้น ตะกอที่ ๒ และตะกอที่ ๓ อย่างละ ๑ เส้น
กระบวนการทอผ้าลายสร้อยดอกหมาก ของบ้านนาเดา ตำบลเสริมซ้าย อำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง เป็นงานหัตถกรรมที่พึ่งพิงธรรมชาติ อาศัยวัตถุดิบภายในชุมชน และตั้งกลุ่มเพื่อสร้างรายได้เสริมให้แก่ครอบครัว โดยผลิตกันในช่วงเวลาว่างจากการทำนา ทำไร่ หรืองานหลักอื่น ๆ ปัจจุบันกลุ่มทอผ้าบ้านนาเดาได้นำเอาไหมประดิษฐ์มาทอผ้าลายสร้อยดอกหมากเพิ่มเติม เพื่อสนองตอบต่อตลาด ภูมิปัญญาการทอผ้าลายสร้อยดอกหมาก เป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่นที่แสดงให้เห็นถึงองค์ความรู้ของช่างฝีมือพื้นบ้านที่สามารถถักทอผ้าให้มีลวดลายที่สวยงาม แสดงถึงเอกลักษณ์ของท้องถิ่นได้อย่างน่าชื่นชม สามารถถ่ายทอดให้แก่อนุชนรุ่นหลังได้รับรู้รับทราบและเกิดความภาคภูมิใจในภูมิปัญญาของบรรพบุรุษของตนเองสืบต่อไป
องค์ความรู้ภูมิปัญญาของช่าง
๑. เทคนิคการตีฝ้ายต้องตีโดยใช้แรงให้พอเหมาะและใช้ความชำนาญ
๒. การปั่นฝ้าย ควรจะปันฝ้ายตอนกลางคืนจะดี ไม่ทำให้ฝ้ายขาด
๓. การดึงฝ้ายให้ใช้แรงพอดีไม่หนักหรือเบาเกินไป
๔. การดึงด้ายในการใส่เครื่องกี่ทอต้องใช้ความชำนาญ และความละเอียดในการสอด ตะกรอ
๕. ทุกขั้นตอนของการทอผ้าต้องใช้สมาธิ
ราคาผ้าทอสร้อยดอกหมาก เมตรละ ๑๘๐ บาท
สามารถสั่งซื้อได้จากประธานกลุ่ม นางปรียาภรณ์ ยะหัวฝาย
๖/๑ หมู่ ๖ ตำบลเสริมซ้าย อำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง
โทรศัพท์ ๐๘๕๗๒๐๕๓๙๘
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น